Böbrek taşı nasıl oluşur?
Bel bölgesinin her iki yanında bulunan böbrekler kanı temizlemekle görevli organlardır. Temizlenen kan daha sonra vücuda geri aktarılırken atık ürünler idrar yoluyla vücuttan atılır. Çoğunlukla bu atıklar idrarla birlikte atılır ve taş oluşumu gerçekleşmez. Ancak, risk faktörlerinin varlığında ve sıvı alımının az olduğu durumlarda atıklar giderek kristalize hâle gelir ve bu durum böbrek taşlarının oluşumuna neden olabilir.
Böbrek Taşı Belirtileri Nelerdir?
Böbrek taşları bazı hastalarda yıllarca hiç belirti vermeyebilir. Ancak, aniden başlayan sırt ve böğür bölgesinde şiddetli ağrı böbrek taşının en büyük göstergelerinden biridir. En sık görülen böbrek taşı belirtileri şunlardır;
• Kaburgaların altı, yanı veya arkasında şiddetli ağrı
• Karın alt kısmı ve kasıklarda ağrı
• İdrar yaparken yanma
• İdrar renginde değişiklik (kırmızı, kahverengi, pembe)
• Ağır kokulu idrar
• Mide bulantısı ve kusma
• Devamlı idrar yapma ihtiyacı
• Ateş ve titreme
Böbrek Taşı Ne Sıklıkla Görülür?
Böbrek taşı çocukluk çağında dahi görülebilmesine rağmen genellikle 30 yaş civarında ilk semptomlar görülmeye başlar. Böbrek taşının genel olarak erkeklerde biraz daha sık görüldüğü söylenebilir fakat ülkemizde erkek ve kadınlarda böbrekte taşı görülme oranı eşittir. Ülkemiz dünyada taş hastalığının sık görüldüğü (endemik) ülkeler arasındadır ve her 100 kişiden yaklaşık 12-13’ünde bu hastalık görülebilir.
Taş Çeşitleri nelerdir?
Taşlar oluşma nedenlerine göre ve çekilen filmlerde (X-ray) görülebilme özelliklerine göre sınıflandırılabilir.
1-Oluşma nedenine göre taş çeşitleri:
• Enfeksiyon dışı taşlar: Kalsiyum oksalat, Kalsiyum fosfat ve Ürik asit taşları
• Enfeksiyon taşları: Magnezyum amonyum fosfat, Karbonatlı apatit ve Amonyum ürat taşları.
• Genetik nedenli taşlar: Sistin, Ksantin ve 2,8-Dihidroksiadenin taşları
• İlaç taşları (İndinavir taşı vb)
2-Filmde görülebilme (X-ışını) özelliklerine göre taş çeşitleri:
• Radyopak (filmde görülebilen) taşlar: Kalsiyum oksalat, Kalsiyum fosfat taşları.
• Zayıf Radyoopak taşlar: Magnezyum amonyum fosfat, Apatit ve Sistin taşları.
• Radyolusent( filmde görülemeyen) taşlar: Ürik asit, Amonyum ürat, Ksantin ve 2,8-Dihidroksiadenin ve ilaç taşları
Kalsiyum Taşları: Kalsiyum taşları en sık karşılaşılan böbrek taşı çeşididir. İdrarda kalsiyum ve oksalatın birleşmesi sonucu oluşur. Yetersiz sıvı ve fazla kalsiyum alımı sonucu görülen bu taşların oluşumunda, çoğunlukla diğer risk faktörleri de bu nedenlere eşlik eder.
Sitrüvit Taşları: Enfeksiyon taşları olarak da adlandırılan bu taşlar tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları sonucu oluşur.
Ürik Asit Taşları: Yüksek protein diyetlerinin uzun süre uygulanması, gut hastalığı, az sıvı tüketimi gibi faktörler ürik asit miktarını artırır ve ürik asit taşlarının oluşmasına sebep olur.
Sistin Taşları: Kalıtsal bir bozukluk sonucu oluşan sistin taşları en nadir görülen böbrek taşı çeşididir. Bu taşlar, 25 yaşından önce oluşabilir ve sık aralıklarla tekrarlayan bir rahatsızlıktır. Bu nedenle, böbrek fonksiyonlarında zayıflamaya ve böbrek yetmezliğine neden olabilir.
Tanı ve Tedavi:
Tanı:
Görüntüleme Yöntemleri: Böbrek taşlarının tespiti için ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi (BT) veya röntgen gibi görüntüleme teknikleri kullanılır.
Kan ve İdrar Testleri: Kan testleri, taş oluşumuna neden olan faktörleri değerlendirebilir. İdrar analizi, taşın türünü belirlemeye yardımcı olabilir.
Tedavi:
Diet ve Sıvı Değişiklikleri: Taş oluşumunu önlemek veya tekrarlamasını engellemek için diyet ve sıvı alımında değişiklikler önerilebilir
İlaçlar: Ağrı kontrolü ve taşların küçülmesine yardımcı olmak amacıyla ilaçlar kullanılabilir.
Şok Dalga Tedavisi (ESWL): Böbrek taşlarına yönelik non-invaziv bir tedavi seçeneğidir. Vücut dışından uygulanan yüksek enerjili ses dalgaları ile taşı parçalamak ve küçük parçalar halinde vücuttan atılmasını amaçlar.
Cerrahi Müdahale: Büyük veya tedaviye dirençli taşlar için cerrahi çözümler, endoskopik veya laparoskopik yaklaşımları içerebilir.
Böbrek taşları, doğru tanı ve etkili tedavi ile yönetilebilen bir durumdur. Prof. Dr. Murat Tuncer Muayenehanesi, uzman ekibi ve modern tedavi yöntemleriyle hastalara böbrek taşlarına karşı kapsamlı bir yaklaşım sunar, erken teşhisin ve etkili tedavinin önemini vurgular.
